Η Ελληνική Νομοθεσία αναγνωρίζει τρεις τύπους διαθηκών:
- την ιδιόγραφη
- τη δημόσια
- τη μυστική
α) Ιδιόγραφη διαθήκη: ιδιόγραφη διαθήκη είναι εκείνη η οποία γράφεται ολόκληρη με το χέρι του διαθέτη, χρονολογείται και υπογράφεται από αυτόν. επισημαίνεται ότι από τον Νοέμβριο του 2013, οι άνθρωποι που δεν έχουν εξ’ αδιαθέτου κληρονόμους και επιθυμούν να αφήσουν την περιουσία τους σε τρίτους, υποχρεούνται να συντάσσουν μόνο δημόσια διαθήκη και όχι ιδιόγραφη ή μυστική. Οι δύο αυτές διαθήκες εφόσον ο διαθέτης δεν έχει εξ’ αδιαθέτου κληρονόμους, θεωρούνται αυτοδικαίως άκυρες ως μη υπάρχουσες και η περιουσία περιέρχεται στο δημόσιο, ενώ εάν υπάρχουν εξ’ αδιαθέτου κληρονόμοι ισχύουν και τα τρία είδη διαθηκών.
β) Δημόσια διαθήκη: δημόσια διαθήκη είναι αυτή που συντάσσεται με δήλωση του διαθέτη σε συμβολαιογράφο με τη παρουσία τριών μαρτύρων ή δεύτερου συμβολαιογράφου και ενός μάρτυρα. Τα συμπράττοντα πρόσωπα κατά τη σύνταξη της διαθήκης θα πρέπει να είναι παρόντα και δεν επιτρέπεται εκτός από αυτά και από τον διαθέτη να παρευρίσκεται κανείς άλλος.
γ) Μυστική διαθήκη: Σύμφωνα με το άρθρο 1738 ΑΚ μυστική διαθήκη είναι αυτή που καταρτίζεται με τη παράδοση από τον ίδιο τον διαθέτη στον συμβολαιογράφο ενός εγγράφου με τη προφορική δήλωση ότι το έγγραφο αυτό περιέχει τη τελευταία του βούληση, με απαραίτητη τη παρουσία τριών μαρτύρων ή με τη παρουσία δεύτερου συμβολαιογράφου και ενός μάρτυρα. Το έγγραφο αυτό παραδίδεται από τον διαθέτη στον συμβολαιογράφο και μπορεί να είναι γραμμένο από τον ίδιο ή από άλλο πρόσωπο, πρέπει όμως οπωσδήποτε να φέρει την υπογραφή του διαθέτη, αν δε είναι γραμμένο ολικά ή εν μέρει από άλλο πρόσωπο, πρέπει να φέρει την υπογραφή του διαθέτη σε κάθε σελίδα αυτού. Η άκυρη μυστική διαθήκη ισχύει ως ιδιόγραφη, αν έχει τα στοιχεία που απαιτούνται για την εγκυρότητα της ιδιόγραφης.
Μετά τον θάνατο του διαθέτη, η διαθήκη πρέπει να δημοσιευθεί ενώπιον των αρμόδιων αρχών, ώστε να μπορέσουν οι κληρονόμοι να προχωρήσουν στην αποδοχή της κληρονομιάς.
Στην περίπτωση κατά την οποία, μετά τον θάνατο του διαθέτη εμφανισθεί ιδιόγραφη διαθήκη, θα πρέπει για την κήρυξή της ως κυρία να συνταχθεί πρακτικό, το οποίο θα περιέχει τόσο το κείμενο της διαθήκης όσο και παρατηρήσεις για τυχόν ελαττώματα, τα οποία περιέχει η ιδιόγραφη διαθήκη.
Το Δικαστήριο είναι αρμόδιο για την εξέταση της διαθήκης και ενός μάρτυρα, προκειμένου να κηρύξει κυρία τη διαθήκη. Αν ο διαθέτης είναι αγράμματος η διαθήκη κρίνεται άκυρη. Δείτε περισσότερα στο: Άκυρη η διαθήκη που συντάχθηκε από μη εγγράματο (αγράμματο).
Στην περίπτωση μυστικής ή δημόσιας διαθήκης, ο συμβολαιογράφος στέλνει το κείμενο με τη ληξιαρχική πράξη θανάτου στη γραμματεία του αρμόδιου Δικαστηρίου, ενώ στην περίπτωση μυστικής διαθήκης, παραδίδει τα έγγραφα αυτά αυτοπροσώπως.
Εάν αυτός ο οποίος κατέχει τη διαθήκη διαμένει στο εξωτερικό, μπορεί να παραδώσει τη διαθήκη για δημοσίευση στον προϊστάμενο της προξενικής αρχής.
